چرا نخستی‌سانان مغزهای بزرگی دگرگشت دادند؟

  • 10
  • نفر مطلب را مطالعه کرده
چرا نخستی‌سانان مغزهای بزرگی دگرگشت دادند؟ اولین مطالعه‌ای از نوع خود می‌گوید که این به خاطر یافتن غذا نبوده است.

درحالی‌که ادعا می‌شود رژیم غذایی حاوی میوه موجب دگرگشت مغزهای بزرگ در نخستی‌سانان شده است، مطالعه جدیدی نشان می‌دهد این فرضیه درست نیست.

نخستی‌سانان انسانی و غیرانسانی به لطف داشتن مغزهای بزرگ، باهوش‌تر از بیشتر پستانداران هستند. اما علت اینکه برخی از گونه‌ها مغزهای بزرگی دگرگشت دادند، چه بود؟

فرضیه اصلی در مورد نحوه دگرگشت مغزهای بزرگ در نخستی‌سانان شامل حلقه بازخورد می‌شود: حیوانات باهوش‌تر از هوش خود برای پیدا کردن کارآمدتر غذا استفاده می‌کنند و این امر به دریافت کالری بیشتر منجر می‌شود و به‌نوبه‌ی‌خود انرژی لازم برای تامین سوخت مغز بزرگ را فراهم می‌کند. مطالعاتی که از این ایده حمایت می‌کنند، ارتباط میان اندازه مغز و رژیم غذایی (به‌طور خاص مقدار میوه در رژیم غذایی حیوان) را نشان می‌دهد.

میوه غذایی پرانرژی است، اما پازل پیچیده‌ای برای حیوانات ایجاد می‌کند. میوه‌های مختلف در مواقع متفاوتی در طول سال می‌رسند و در کل محدوده حیوانات پراکنده‌اند. احتمال دگرگشت مغز بزرگ‌تر در حیواناتی که نیاز به پیدا کردن چنین منبع غذایی متغیری دارند، بیشتر است.

یک فرض کلیدی در اینجا آن است که گونه‌های دارای مغز بزرگتر، باهوش‌تر هستند و بنابراین بهتر می‌توانند غذا پیدا کنند. گروهی از پژوهشگران در مطالعه جدیدی که در مجله‌ی Proceedings of the Royal Society B منتشر شده است، برای اولین بار این فرضیه دگرگشت مغز را آزمایش کردند.

ردیابی میوه‌خواران در پاناما

یکی از مشکلات اصلی آزمایش فرضیه رژیم غذایی میوه این است که اندازه‌گیری «بازده غذایابی» دشوار است. آن طور که وب‌سایت کانورسیشن می‌نویسد، پستاندارانی که مورد مطالعه قرار می‌گیرند، مسافت‌های طولانی را طی می‌کنند (معمولا بیش از سه کیلومتر در روز) و این امر بازتولید شرایط واقعی را در آزمایشگاه دشوار می‌کند. برخی پژوهشگران به‌طور آزمایشی توزیع غذا را در حیوانات وحشی دستکاری کرده‌اند، اما حیوانات برای یادگیری مراجعه به منابع غذایی ساخته‌ی دست بشر به آموزش گسترده نیاز داشتند.

spider monkeys
یکی از گونه‌های مورد مطالعه میمون عنکبوتی بود که رژیم غذایی آن عمدتا از میوه تشکیل شده است. SL-Photography/Shutterstock

پژوهشگران در مطالعه خود از پدیده‌ای طبیعی در پاناما بهره بردند که زمانی رخ می‌دهد که پازل پیچیده میوه‌ها کوچک می‌شود و به چند گونه میوه رسیده در دوره سه ماهه محدود می‌شود. در طول این مدت همه پستانداران میوه‌خوار مجبورند روی یک گونه درخت یعنی  دیپتریکس اولیفیرا تمرکز کنند.

ارتفاع درختان دیپتریکس اولیفیرا گاهی به ۴۰ تا ۵۰ متر می‌رسد و در تابستان گل‌های بنفش روشن تولید می‌کنند. پژوهشگران به کمک هواپیماهای بدون سرنشین در طول فصل گل‌دهی از جزیره نقشه‌برداری کردند و با شناسایی محل گل‌های بنفش هر درخت دیپتریکس را که چند ماه بعد میوه می داد، روی نقشه مشخص کردند.

dipteryx trees
نقشه پژوهشگران از درختان دیپتریکس در سراسر جزیره بارو کلرادو پاناما. Ben Hirsch/Bing Maps

پژوهشگران به پازل کامل میوه‌هایی که حیوانات مورد مطالعه با آن مواجه بودند، دست پیدا کردند، اما باید آزمایش می‌کردند که حیوانات دارای مغزهایی با اندازه متفاوت، با چه بازدهی‌ای از درختان بازدید می‌کردند. آن‌ها دو نخستی‌سان دارای مغز بزرگ (میمون‌های عنکبوتی و  میمون‌های کپوچین روسفید) و دو خویشاوند راکون با مغز کوچک‌تر یعنی کوآتی بینی‌سفید و خرسک دم‌حلقه‌ای را انتخاب کردند. در طول دو فصل میوه‌دهی، پژوهشگران داده‌های مربوط به جابه‌جایی بیش از ۴۰ جانور را جمع‌آوری کردند که حاصل آن بیش از ۶۰۰ هزار موقعیت جی‌پی‌اس بود.

a coati gets
قلاده مجهز به جی‌پی‌اس برای اهداف ردیابی دور گردن کوآتی‌ بسته شده است. Rob Nelson

پژوهشگران باید متوجه می‌شدند که حیوانات چه موقع و چه مدتی سراغ درختان دیپتریکس می‌رفتند. این کار پیچیده بود، زیرا برای اینکه بدانند حیوانات دقیقا چه زمانی وارد درختان میوه شده و سپس از آن‌ها خارج می‌شوند، باید دائما مکان آن‌ها را از روی اطلاعات جی‌پی‌اس نتیجه‌گیری می‌کردند.

برخی از حیوانات نیز عادات بد خوابیدن در درختان دیپتریکس را داشتند که البته قلاده‌های مورد استفاده در مطالعه فعالیت حیوانات را ثبت می‌کرد، بنابراین پژوهشگران متوجه می‌شدند آن‌ها چه زمانی خواب هستند. وقتی این چالش‌ها حل شد، پژوهشگران بازده مسیر را به‌ شکل «مدت زمان صرف‌شده در هر روز در درختان دیپتریکس» تقسیم بر «مسافت طی‌شده» محاسبه کردند.

kinkajou
یکی از گونه‌های مورد مطالعه خرسک دم‌حلقه‌ای بود. Martin Pelanek/Shutterstock
آیا غذایاب‌های باهوش‌تر، در جستجوی غذا باهوش‌تر عمل می‌کنند؟

اگر حیوانات با مغز بزرگ‌تر برای جستجوی بهتر میوه‌ها از هوش خود استفاده کنند، می‌توان انتظار داشت نخستی‌سانان دارای مغز بزرگ، مسیرهای غذایابی کارآمدتری داشته باشند. اما این نتیجه به دست نیامد. دو گونه میمون مورد مطالعه نسبت‌به دو غیرنخستی‌سان مسیرهای کارآمدتری نداشتند و این امر فرضیه تاثیر رژیم غذایی میوه بر دگرگشت مغز را به چالش می‌کشد.

اگر گونه‌های باهوش‌تر در غذایابی کارآمدتر عمل می‌کردند، ممکن بود بتوانند نیازهای تغذیه‌ای خود را سریع‌تر برآورده سازند و بقیه روز را استراحت کنند. در این صورت، انتظار می‌رفت میمون‌ها در اولین ساعت روز از بیدار شدن و احساس گرسنگی با بازده بیشتری بتوانند سراغ درختان میوه بروند. پژوهشگران با بررسی ۲ تا ۴ ساعت اولیه روز به نتیجه مشابهی داشت پیدا کردند: میمون‌ها نسبت به غیرنخستی‌ها کارآمدی بیشتری در بازدید از درختان میوه نداشتند.

پس چرا مغزهای بزرگ دگرگشت پیدا کرد؟

اگر دگرگشت مغزهای بزرگ به نخستی سانان کمک نمی‌کند تا مسیرهای غذایابی کارآمدتری را برنامه‌ریزی کنند، چرا اندازه مغز در برخی از گونه‌ها افزایش یافته است؟ شاید این موضوع با حافظه ارتباط داشته باشد. اگر گونه‌های دارای مغز بزرگ‌تر حافظه رویدادی بهتر داشته باشند، ممکن است بتوانند زمان‌بندی بازدید از درختان میوه را برای دریافت غذاهای بیشتر بهینه کنند. تجزیه‌وتحلیل‌های اولیه داده‌های پژوهشگران از این توضیح حمایت نمی‌کند، اما برای آزمایش این فرضیه به مطالعات دقیق‌تری نیاز است.

Monkey
میمون‌های کپوچین از ابزار استفاده می‌کنند.

هوش ممکن است با استفاده از ابزار ارتباط داشته باشد که می‌تواند به حیوانات کمک کند مواد مغذی بیشتری را از محیط خود استخراج کنند. از میان چهار گونه مورد مطالعه، میمون کپوچین روسفید تنها گونه‌ای است که حین استفاده از ابزار مشاهده شده و همچنین دارای بزرگ‌ترین مغز (نسبت‌به اندازه بدن) است.

به گفته‌ی نویسندگان، مطالعه جدید آن‌ها می‌تواند از این فرضیه حمایت کند که اندازه مغز برای مدیریت پیچیدگی‌های زندگی در گروه اجتماعی افزایش یافته است.

مغزهای بزرگ در مجموعه متنوعی از مهره‌داران (دلفین‌ها، طوطی‌ها و کلاغ‌ها) و بی‌مهرگان (اختاپوس‌ها) دگرگشت پیدا کرده است. درحالی‌که مطالعه جدید نمی‌تواند عوامل موثر در دگرگشت مغز را در گونه‌های دارای مغز بزرگ تعیین کند، مستقیما یکی از فرض‌های کلیدی را روی پستانداران وحشی مناطق گرمسیری به شیوه‌ای نسبتا غیرتهاجمی مورد آزمایش قرار می‌دهد. پژوهشگران نشان می‌دهند که با استفاده از جدیدترین فناوری‌های حسگر می‌توانیم فرضیه‌های بزرگی را درمورد تکامل، روانشناسی و رفتار حیوانات در محیط طبیعی‌شان آزمایش کنیم.

  • منابع:

عالی0%

خیلی خوب0%

خوب0%

نسبتا خوب0%

دوست ندارم0%

معرفی کتاب آتئیسم برای نوآموزان

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

براساس علم، خدا وجود ندارد

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

آزاداندیشی چیست؟

Dexter Morgen

  • 0
  • دیدگاه

اسلام چگونه پدید آمد؟

  • 0
  • دیدگاه

عبدالرئوف محمد؛ از وزارت طالبان تا تهدیدی برای امنیت غرب

پویا آزاداندیش

  • 1
  • دیدگاه

نانسی دوپری مادربزرگ افغانستان

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

چرا بعضی افراد در معرض مرگ شاد هستند؟

  • 0
  • دیدگاه

How I was raised in an Islamic community

آگاهی تنها راه آزادیست

  • 0
  • دیدگاه

خداناباوری جرات یا اشتباه؟

  • 0
  • دیدگاه

An exciting journey from faith to disbelief

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

تلاوت یا مطالعه قرآن؟

Dexter Morgen

  • 0
  • دیدگاه

Does Islam Preach Jihad?

Dexter Morgen

  • 0
  • دیدگاه

چرا انسان‌ها دم ندارند؟

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

ابزارهای سنگی باستانی کشف‌شده در برزیل، کار دست انسان‌ها نیستند

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

دگرگشت چیست؟

پویا آزاداندیش

  • 0
  • دیدگاه

کروموزوم چیست؟

پویا آزاداندیش

  • 2
  • دیدگاه

DNA چیست؟

پویا آزاداندیش

  • 2
  • دیدگاه

کدام سیاره به زمین نزدیک‌تر است؟

پویا آزاداندیش

  • 2
  • دیدگاه

ساعت ساز نابینا

پویا آزاداندیش

  • 1
  • دیدگاه

حقوق بشر

پویا آزاداندیش

  • 2
  • دیدگاه

صد سال تحولات سیاسی افغانستان

پویا آزاداندیش

  • 1
  • دیدگاه
  • Donate

از شما که در نظر دارید با کمک مالی خود، به فعالیت های سازمان غیرانتفاعی ایکس مسلم کمک کنید، صمیمانه سپاسگزاریم.

ایکس مسلم، یک سازمان غیرانتفاعی است که با هدف آزادی کشور عزیز ما از خرافات اسلامی، در میان هموطنان خود که در سراسر جهان زیست میکنند، فعالیت می کند. ما معتقدیم که اسلام دینی خشونتزا، تروریست پرور و زن ستیز است. ما تلاش می کنیم تا این پیام را به گوش جهانیان برسانیم و به مسلمانانی که به حقوق بشر ارزش قائل هستند، کمک کنیم تا با تفکر مستقل و خردمندانه، به باورهای خود بنگرند.